Тилди танлаң: Ққ | Ўзб  |  Рус

Туба

Туба елаты гөне Хожелиниң шығыс жағында жайласқан. Усы жерде үлкен көл болғаны себебли халық Туба деп атайды. Туба көли қысы-жазы бир кәлпинле турады. Сонлықтан, Хожели халқына Туба бир кәраматлы орындай көринеди.

Хожелиде арнаўлы қәнигелер тәрепинен толық үйренилип шығылған хәм пайдаланыўға жарамлы деп табылған 3 жер асты линзасы бар. Олардың ен үлкени, ең көп, ең татлы суўлысы хәм пайдаланыўға жарамлысы "Хожели" линзасы деп аталады. Узынлығы 7 километр, ени 3 километр болған бул жер асты көли гөне қаладан Әмиўдәрья бойларына дейин созылып кеткен. Бул Туба көли астындағы татлы суўлы, линза суў кәни. Усы Туба көли астындағы линзадан суткасына 42,3 мың кубометр суў алыўга болады екен. Бул суў 350 мың адамлық халықты тәмийинлеўге жетеди. ("Хожели хақыйқаты", 1988-жыл, 06.08. №94/4573/).

Туба деп бизде алды туйық болып кесилип қалған, бир жағы курғаклық, бир жағы суў болған жерди атайды, анығында туба деген сөз бөлинип қалган терең суўлы жерге айтылса керек. Бул сөз қарақалпақ тилинде туба, қазақ тилинде түбек, ноғай, карачай тиллеринде тоба формаларында қолланылады. Хәзирги Қуўаныш жарманың жағасында Нурымтүбек деп аталған жер бар. Астрахань ўәлаятының территориясында Ақтоба дәрьясы деп аталған Волганың бир шақапшасы бар. Бундағы туба, түбек, тоба сөзлери әўелден бир түбирлес ез-ара жақын мәнилес болыўы тийис. (К,Әбдимуратов, "Неге усылай аталған?". (Қарақалпақстан топономикасының тарийхынан) "Қарақалпақстан" баспасы 1965-ж. 50-6.)


Автор: Данияр Беласаров
 

Қыдырыў



Ақырғы мақалалар:


ГЛАВА II. РУСТАКИ ГАВХОРЭ

(К исторической динамике древней ирригационной сети Хорезма) «Они провели из нее (реки) каналы и построили на ней города».Ал-Макдиси BGA III 2...


ГЛАВА I. СТЕНА В ПУСТЫНЕ

«КАС — на языке жителей Хорезма — этостена в пустыне, ничем не окруженная».Якут. IV. 222.«И люди построили на берегах ее болеетрех...


Хожелиден шықкан шайыр-жазыўшылар

Абдусадықов Ҳайытбай Ҳайытбай Абдусадықов — шайыр. Ҳ. Абдусадықов 1957-жылы Хожели қаласында туўылған. Орта мектепти питкергеннен соң дәслеп Тақыятас қ...


Хорезм и Хазария.

Кожинов. История Руси и русского Слова Специальный экскурс: история ХазарииОбщепризнанно, что на рубеже VIII—IX веков государственной религией Хазарского ...


Фирдаус ал-икбал

Мунис и Агахи«Райский сад счастья». Имеет второе название — «Икбал-наме» (*** «Книга счастья»). Автор — Шир-Муха...


Крепость Довкесен

09.12.2001"Моей любви всем причаститься б вам,-Собрать хоть по одной частице б вам,-По капле крови иль по лепестку -Все мое сердце, боль мою, тоску" Навои "Фарх...


Погода


GISMETEO: Погода по г.Ходжейли

Победа на интернет-фестивале